Część druga Ustawy LIII z 1994 r. w sprawie egzekucji sądowej reguluje egzekucję roszczeń pieniężnych. Rozdział IV części drugiej reguluje zajęcia wynagrodzeń i innych uposażeń (e-arkusz 3), rozdział V zajęcia kwot na rachunkach w instytucjach finansowych (e-arkusz 3), rozdział VI zajęcia majątku ruchomego, podczas gdy rozdział VII zawiera przepisy dotyczące zajęcia nieruchomości (e-arkusz 5).

(źródło: pozycja zatytułowana „Egzekucja sądowa”)

Zajęcie majątku ruchomego stanowi jedną z najpowszechniej stosowanych metod egzekucji sądowej. Pozostałymi często stosowanymi metodami są zajęcie kwot na rachunkach w instytucjach finansowych, zajęcie wynagrodzeń oraz zajęcie majątku nieruchomego. Taki podział opiera się na rozróżnieniu charakteru majątku, jaki może podlegać zajęciu.

Zasada stopniowości wymaga należytego uwzględnienia podczas egzekucji. Odpowiednio więc, jeżeli należy spodziewać się, że roszczenie nie może podlegać zaspokojeniu we względnie krótkim czasie w drodze zajęcia wynagrodzeń bądź środków na rachunkach w instytucjach finansowych, wówczas każdy składnik majątkowy dłużnika może zostać zajęty. Zajęta nieruchomość może zostać sprzedana wyłącznie wówczas, gdy roszczenie nie zostało w pełni zaspokojone z innego majątku dłużnika lub może podlegać takiemu zaspokojeniu dopiero po upływie nieproporcjonalnie długiego okresu.

Ogólne zasady zajęcia majątku ruchomego

Zajęcie stanowi szczególne, przysługujące wierzycielowi prawo, umożliwiające zaspokojenie jego roszczeń w drodze sprzedaży wcześniej zajętego majątku ruchomego.

Zajęcie majątku ruchomego pozwala wierzycielowi zaspokoić przysługujące mu roszczenie z ceny sprzedaży uzyskanej w drodze licytacji.

Jeżeli dłużnik nie spłaci dobrowolnie wierzytelności wskazanej w tytule wykonawczym, komornik sądowy sporządza listę majątku ruchomego dłużnika w protokole z czynności zajęcia, w ten sposób dokonując ich zajęcia.

Majątek ruchomy wymaga zajęcia w terminie 30 dni od daty zaliczkowego pokrycia na rzecz komornika sądowego kosztów egzekucji. W przypadku osobistego doręczenia dłużnikowi wniosku egzekucyjnego komornik sądowy niezwłocznie przystępuje do zajęcia majątku ruchomego w razie braku dobrowolnej zapłaty ze strony dłużnika.

Jeżeli wniosek egzekucyjny podlega doręczeniu pocztą, zajęcie majątku ruchomego musi odbyć się w terminie 45 dni od daty doręczenia.

Na wniosek wierzyciela komornik sądowy, w drodze sprawdzenia rejestru zastawów prowadzonego przez węgierską Krajową Izbę Notariuszy, ustala, czy dłużnik figuruje w rejestrze jako dłużnik hipoteczny lub czy jego aktywa, bądź niektóre z nich, są obciążone zastawem oraz, w razie potrzeby, kontaktuje się w tym celu z notariuszem. W przypadku zajęcia aktywów w świetle prawa uznawanych za aktywa ruchome mogące podlegać niewątpliwej identyfikacji, komornik sądowy musi upewnić się, w drodze sprawdzenia ex officio rejestru zastawów, czy zajmowany majątek ruchomy nie jest już obciążony zastawem.

Przystępując do zajęcia, komornik sądowy wzywa dłużnika do wskazania na miejscu, które z jego aktywów są obciążone zastawem. Jeżeli wniosek egzekucyjny doręczono pocztą, komornik sądowy wzywa jednocześnie dłużnika do złożenia oświadczenia w przedmiocie zastawów ciążących na jego majątku w terminie 15 dni od daty odbioru nakazu egzekucyjnego.

W miarę możliwości, zajęcie musi odbywać się w obecności dłużnika bądź jego przedstawiciela lub, w razie ich nieobecności, dorosłego członka rodziny zamieszkującego wraz z dłużnikiem.

Majątek ruchomy może podlegać zajęciu, jeżeli dłużnik nie spełni dobrowolnie zobowiązania wskazanego we wniosku egzekucyjnym. W praktyce komornik sądowy dostarcza i doręcza taki tytuł dłużnikowi osobiście na miejscu w terminie 30 dni od daty otrzymania zaliczkowej płatności kosztów egzekucji oraz wzywa dłużnika do niezwłocznego (dobrowolnego) zaspokojenia zobowiązania.

Na wniosek wierzyciela, tytuł wykonawczy może zostać także doręczony pocztą. (par. (2) art. 36 Ustawy o egzekucji). W takim przypadku na dobrowolne spełnienie zobowiązania dłużnik ma 45 dni od daty doręczenia, zaś skutki prawne niezaspokojenia zobowiązania są takie same jak w przypadku wykonania tytułu na miejscu. Wówczas majątek ruchomy podlega zajęciu w terminie 45 dni.

Egzekucja zajęcia nie może zostać podważona w związku z niemożnością doręczenia na miejscu wniosku egzekucyjnego z powodu nieobecności dłużnika. Wówczas protokół doręcza się dłużnikowi pocztą wraz z tytułem. W przypadku nieobecności dłużnika zajęcie musi odbywać się, w miarę możliwości, w obecności dorosłego członka rodziny dłużnika, zgodnie z przepisami art. 85 Ustawy o egzekucji. W świetle praktyki sądowej, każdy daleki krewny może być również uznawany za dorosłego członka rodziny pod warunkiem, że mieszka w jednym gospodarstwie domowym z dłużnikiem.

Często zdarza się podczas czynności realizowanych w miejscu zajęcia, że główne miejsce zamieszkania dłużnika, inne miejsce pobytu lub inny lokal jest zamknięty. Przepisy art. 43 do 45 Ustawy o egzekucji szczegółowo określają formy przymusu dozwolone w miejscu egzekucji. I tak, w trakcie egzekucji komornik sądowy może dokonać oględzin i przeszukania miejsca zamieszkania dłużnika lub innego lokalu, majątku oraz aktywów i dokumentów związanych z działalnością gospodarczą dłużnika. Jednocześnie komornik sądowy nie może dokonywać oględzin ani zajęcia majątku ruchomego znajdującego się w odzieży lub na ciele dłużnika, np. biżuterii, gotówki, przedmiotów trzymanych w ręku, ponieważ taka czynność kwalifikowałaby się do uznania za przeszukanie osobiste, które nie jest w takich okolicznościach dozwolone.

Komornik sądowy może dokonać otwarcia zamkniętego miejsca zamieszkania dłużnika, innego miejsca pobytu itd., jak również mebli i innego majątku ruchomego. Przynajmniej jeden oficjalny świadek musi być obecny, jeżeli ani dłużnik ani żaden dorosły członek rodziny nie jest obecny.

Ponieważ opór dłużnika nie jest czymś rzadkim w sytuacji czynności na miejscu, komornik sądowy może skorzystać w razie potrzeby z pomocy policji.

W razie braku dobrowolnego spełnienia zobowiązania natychmiast przystępuje się do zajęcia majątku ruchomego, tzn. niezwłocznie na miejscu. Jeżeli komornik sądowy odstąpi od zajęcia bez ważnej przyczyny, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności dyscyplinarnej lub materialnej (finansowej).

Zajęcia dokonuje komornik sądowy, sporządzając spis majątku ruchomego dłużnika w formie protokołu z czynności zajęcia i w ten sposób realizując czynność. Zajęcia nie można przeprowadzić bez sporządzania protokołu z czynności zajęcia, ponieważ stanowi on jedyny dowód, a jednocześnie warunek ważności takiego zajęcia, którego nie można żadnym innym dokumentem ani czynnością zastąpić. Skutkiem prawnym zajęcia jest objęcie zajętego majątku ruchomego z chwilą zajęcia zakazem przeniesienia własności i obciążenia.

Niemniej jednak Ustawa o egzekucji nie definiuje pojęcia „majątku ruchomego”. Zasadniczo, wszelki majątek, tzn. fizycznie istniejące przedmioty mające jakąkolwiek wartość, jak i wierzytelności, roszczenia lub prawa reprezentujące taką wartość, mogą podlegać zajęciu.

Kodeks Cywilny definiuje jedynie pojęcie „majątku nieruchomego”, w związku z czym dochodząc do definicji „majątku ruchomego” na podstawie opozycji, można stwierdzić, że wszystko, co nie jest majątkiem nieruchomym, jest majątkiem ruchomym. Dla celów egzekucji, majątek ruchomy obejmuje więc należności, papiery wartościowe, udziały w przedsiębiorstwach, prawa autorskie, itd.

Komornicy sądowi nie sprawdzają rejestru zastawów prowadzonego przez węgierską Krajową Izbę Notariuszy we wszystkich przypadkach zajęcia majątku ruchomego. Takie sprawdzenie może odbywać się na wniosek wierzyciela w celu ustalenia, czy dłużnik nie figuruje w rejestrze zastawów i czy jego majątek nie jest obciążony zastawem. Ponadto, dokonując zajęcia, komornik sądowy wzywa dłużnika do wskazania, które z elementów jego majątku są obciążone zastawem.

Majątek ruchomy mogący podlegać zajęciu

Zasadniczo jedynie majątek ruchomy stanowiący własność dłużnika, może zostać zajęty.

Majątek ruchomy znajdujący się w posiadaniu dłużnika lub w depozycie u dłużnika, jak i majątek ruchomy, co do którego można założyć, że stanowi własność dłużnika, może podlegać zajęciu.

Majątek ruchomy znajdujący się w posiadaniu dłużnika lub w depozycie u dłużnika nie może natomiast zostać zajęty, jeżeli na podstawie stosownych oznaczeń lub na podstawie innych okoliczności można stwierdzić ponad wszelką wątpliwość, że majątek ruchomy nie stanowi własności dłużnika.

W przypadku małżeństwa, majątek obojga lub jednego z małżonków może zostać objęty zajęciem w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko tylko jednemu z małżonków. Zajęcia z kolei nie można dokonać, jeżeli małżonek, przeciwko któremu nie jest prowadzone postępowanie egzekucyjne, może dowieść ponad wszelką wątpliwość, że dany składnik majątkowy nie jest objęty wspólnotą majątkową, lecz składa się na jego/jej majątek osobisty.

W przypadku wielu aktywów, porządek ich zajęcia ustala komornik sądowy.

Komornik sądowy kontynuuje czynności zajęcia, dopóki kwota roszczenia, w tym szacunkowe koszty towarzyszące (takie jak koszty egzekucji) wymagające pokrycia do czasu zakończenia postępowania, nie zostanie w pełni pokryta. Należy tu zauważyć, że kwota roszczenia wymaga pokrycia nawet wówczas, gdy małżonek dłużnika zgłasza roszczenie wobec wspólnego majątku lub gdy pojawią się wszelkie inne roszczenia.

Zgodnie z par. (1) art. 86 Ustawy o egzekucji, majątek ruchomy znajdujący się w posiadaniu dłużnika lub w depozycie u dłużnika, jak i majątek ruchomy, co do którego można założyć, że stanowi własność dłużnika, może podlegać zajęciu. Fakt, że majątek ruchomy znajduje się w posiadaniu dłużnika, stanowi przesłankę do uznania, że stanowi także jego własność i przy takim właśnie założeniu realizowane są czynności.

Założenie to jednak nie znajduje zastosowania w przypadkach, gdy można stwierdzić na podstawie stosownych oznaczeń na majątku ruchomym, że nie stanowi on własności dłużnika. Każda zainteresowana osoba trzecia ma obowiązek dowieść ewentualnie przysługującego jej tytułu własności celem obalenia przyjętego założenia. Taki dowód ma charakter raczej ograniczony, ponieważ musi odbywać się w momencie zajęcia, a komornik sądowy nie ma obowiązku prowadzenia postępowania dowodowego, jest jedynie zobowiązany dokonać weryfikacji stosownych dokumentów. Jeżeli osoba trzecia nie jest obecna przy czynności zajęcia, a dłużnik także nie może przedstawić odpowiednich dokumentów, wówczas tytułu własności można dowieść jedynie w trybie postępowania o przywrócenie posiadania wszczętego przez osobę trzecią.

Zgodnie z Ustawą o egzekucji, w przypadku małżeństwa majątek obojga lub jednego z małżonków może zostać objęty zajęciem w ramach postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko tylko jednemu z małżonków. Z drugiej strony, majątek, który stanowi część majątku osobistego drugiego małżonka, który nie jest dłużnikiem, nie może podlegać zajęciu wyłącznie wówczas, gdy osoba zainteresowana dowiedzie ponad wszelką wątpliwość powyższego na miejscu przed komornikiem sądowym. W przeciwnym wypadku faktu przynależności majątku do majątku osobistego należy dowieść w ramach postępowania o przywrócenie posiadania. Art. 4 Ustawy XXIX z 2009 r. wskazuje, że przepisy dotyczące małżeństwa i małżonków należy stosować także w przypadku Ustawy o związkach partnerskich i partnerach w związkach partnerskich.

Komornik sądowy kontynuuje czynności zajęcia, dopóki kwota roszczenia, w tym koszty towarzyszące i koszty egzekucji wymagające pokrycia do czasu zakończenia postępowania, nie zostanie w pełni pokryta. W takim rozliczeniu należy uwzględnić również opłatę egzekucyjną dla komornika sądowego za skuteczną egzekucję.

Podczas realizacji zajęcia należy wziąć pod uwagę cenę, którą można otrzymać za sprzedaż majątku ruchomego, jak i fakt, że wyceniona wartość może podlegać obniżeniu do jednej czwartej podczas sprzedaży majątku ruchomego na licytacji.

Wierzyciel ani dłużnik nie są uprawnieni do wskazania przedmiotów podlegających zajęciu przez komornika sądowego dokonującego zajęcia.

Protokół z czynności zajęcia

Protokół z czynności zajęcia stanowi jedyny dowód dokonania zajęcia, jak i warunek ważności takiego zajęcia.

Protokół z czynności zajęcia musi zawierać informacje o liczbie osób w gospodarstwie domowym dłużnika oraz wyszczególniać majątek zwolniony z zajęcia, jak i wskazywać, czy jakikolwiek pojazd zajęto w trybie przepisów par. (5) art. 103. Majątek zwolniony można pominąć, jeżeli zajmowany majątek ma w pełni pokryć roszczenie objęte egzekucją wraz z kosztami postępowania.

Przystępując do zajęcia, komornik sądowy wręcza kopię protokołu z zajęcia wszystkim obecnym stronom. Ten element jest szczególnie ważny, ponieważ postępowanie o przywrócenie posiadania ze skutkiem zawieszającym można wszcząć w terminie 8 dni od daty zajęcia.

Jeżeli komornik sądowy dokona zajęcia pod nieobecność dłużnika, protokół wymaga doręczenia dłużnikowi.

Jeżeli komornik sądowy dokona zajęcia pod nieobecność wierzyciela, kopia protokołu z czynności zajęcia również wymaga doręczenia wierzycielowi.

Protokół z czynności zajęcia (na potrzeby którego komornicy sądowi korzystają z przeznaczonych do tego celu drukowanych formularzy) musi zawierać wskazanie imienia i nazwiska komornika sądowego, stron oraz wszelkich innych obecnych zainteresowanych osób, miejsca oraz czasu czynności, tytułu prawnego oraz kwoty (towarzyszące koszty, wydatki) roszczenia podlegającego egzekucji, liczby i daty wydania tytułów wykonawczych, a także charakterystykę samej czynności egzekucji (zajęcia majątku ruchomego oraz każdej pozycji zajmowanego majątku ruchomego, w tym jego szacunkowej wartości).

Protokół z czynności zajęcia musi też obejmować pouczenie dla dłużnika, że włączenie do egzekucji bądź wycofanie z niej zajętego majątku lub usunięcie bądź uszkodzenie itd. pieczęci użytej w celu dokonania przejęcia lub zabezpieczenia może prowadzić do uciążliwych dla niego skutków prawnych (przestępstwo naruszenia pieczęci w rozumieniu art. 249 Kodeksu karnego).

Z protokołu musi jednocześnie wyraźnie wynikać, że komornik sądowy przekazał protokół z czynności zajęcia dłużnikowi na miejscu lub go tam zostawił oraz że komornik sądowy, świadek, wierzyciel i dłużnik podpisali protokół po zapoznaniu się z jego treścią. Data rozpoczęcia i zakończenia czynności zajęcia musi zostać bezpośrednio wskazana w protokole.

Generalnie protokół z czynności zajęcia wymaga sporządzenia niezwłocznie na miejscu zajęcia, jednak możliwe są pewne wyjątki, na przykład jeżeli dłużnik opiera się lub grozi komornikowi sądowemu.

W zależności od sytuacji, celowe może być sporządzenie oprócz samego protokołu również nagrań video i audio z czynności zajęcia. Nagrania muszą być przechowywane oddzielnie od pisemnych dokumentów, przez okres pięciu lat od daty złożenia wniosku o egzekucję, po upływie którego to okresu wymagane jest ich zniszczenie przez komornika sądowego.

Majątek zwolniony z egzekucji

Majątek z mocy prawa zwolniony z egzekucji nie podlega zajęciu nawet wówczas, gdy dłużnik wyraża zgodę na jego zajęcie.

Podczas czynności egzekucji podejmowanych wobec osoby fizycznej należy bezwzględnie zapewnić, że dłużnik i jego rodzina będą mieli środki do życia i że dłużnik będzie mógł nadal wykonywać swój zawód.

Jeżeli przepisy prawa w alternatywny sposób określają zakres majątku zwolnionego z egzekucji, zwolnienie obejmuje majątek wskazany przez dłużnika obecnego podczas czynności zajęcia.

Ustawa o egzekucji zawiera wyszczególnienie majątku zwolnionego z egzekucji. Zwolnienie oznacza, że majątek nie może podlegać zajęciu nawet wówczas, gdy dłużnik wyraża zgodę na jego zajęcie. Jeżeli przepisy prawa w alternatywny sposób określają zakres majątku zwolnionego z egzekucji, zwolnienie obejmuje majątek wskazany przez dłużnika obecnego podczas czynności zajęcia. Dłużnik nieobecny podczas czynności zajęcia nie może w późniejszym terminie wykonać przysługującego mu prawa wskazania majątku.

Przepisy art. 90 - 96 Ustawy o egzekucji zawierają wyszczególnienie majątku zwolnionego z egzekucji:

Art. 90 (1) Następujący majątek ruchomy podlega zwolnieniu z egzekucji:

a) środki niezbędne dłużnikowi dla wykonywania dotychczasowej pracy (zawodu), w tym w szczególności istotne narzędzia, instrumenty, sprzęt i akcesoria techniczne, wojskowe i inne, ubiór służbowy, środki samoobrony, urządzenia transportowe, poza pojazdami silnikowymi

b) środki niezbędne dla kontynuowania regularnej nauki, w tym w szczególności podręczniki, materiały edukacyjne, instrumenty muzyczne

c) ważne elementy odzieży, trzy zestawy odzieży wierzchniej, jeden zimowy płaszcz, jeden lekki płaszcz, trzy pary butów

d) niezbędna pościel: jeden zestaw na osobę, wraz z dwoma zestawami kołder

e) meble wystarczające dla liczby osób zamieszkującej w gospodarstwie domowym dłużnika, nie więcej jednak niż trzy stoły i trzy szafy lub inne meble służące tym samym celom, jedno łóżko bądź inne miejsce do spania oraz jedno krzesło bądź innego rodzaju siedzenie na osobę;

f) niezbędne urządzenia grzewcze i oświetleniowe

g) urządzenia kuchenne i artykuły gospodarstwa domowego niezbędne w gospodarstwie domowym dłużnika, jak również lodówka bądź zamrażarka i pralka

h) wszelkie odznaczenia (ordery za zasługi, medale, odznaki, plakietki), przyznane dłużnikowi i potwierdzone oficjalnym dokumentem

i) lekarstwa, pomoce medyczne i techniczne przewidziane w związku z dolegliwościami lub inwalidztwem dłużnika, samochód dłużnika, jeżeli jest pojazdem dla osób fizycznie niepełnosprawnych

j) przedmioty używane przez dziecko zamieszkujące w gospodarstwie domowym dłużnika, jeżeli są przeznaczone wyłącznie dla dzieci

k) zapas żywności na jeden miesiąc oraz zapas paliwa grzewczego na trzy miesiące na potrzeby dłużnika i osób zamieszkujących z nim w gospodarstwie domowym

l) uprawy i owoce jeszcze nie zebrane

m) przedmioty, których w ramach postępowania likwidacyjnego nie można uznać za majątek dłużnika

(2) Jeżeli zajęcie odbywa się w odniesieniu do więcej niż jednej nieruchomości, zwolnienie przewidziane w punktach e)-g) oraz k) paragrafu (1) znajduje zastosowanie w odniesieniu do czynności zajęcia realizowanej w jednej z takich pozycji majątku wskazanej w oświadczeniu dłużnika.

(3) Majątek, o którym mowa w par. (1), nie podlega zwolnieniu z egzekucji, z wyjątkami określonymi przepisami punktów a) oraz h) i i), jeżeli składa się z metali szlachetnych bądź wszelkiego rodzaju innych podobnych materiałów oraz jako taki stanowi wysoką wartość w porównaniu do standardowych przedmiotów codziennego użytku.

Art. 91 W przypadku dłużnika prowadzącego działalność rolniczą następujące pozycje podlegają zwolnieniu z egzekucji oprócz tych wyszczególnionych w art. 90:

a) ziarno, urządzenia rolnicze i maszyny, zwierzęta gospodarskie oraz pasza niezbędne dla uprawy ziemi dłużnika;

b) jedna krowa lub inne zwierzę gospodarskie, wraz z trzymiesięcznym zapasem paszy.

Art. 92 Następujące pozycje podlegają zwolnieniu z egzekucji:

a) kwoty otrzymane wraz z odznaczeniami, tytułami honorowymi, nagrodami, odznakami, dyplomami

b) środki pieniężne z tytułu ubezpieczenia, bez części płatnej od zajętego majątku

c) środki pieniężne zdeponowane w funduszu strajkowym związków zawodowych

Art. 93 (1) Prawa autorskie przysługujące autorowi lub jego następcy prawnemu podlegają zwolnieniu z egzekucji.

(2) Pięćdziesiąt procent honorariów autorskich podlega zwolnieniu z egzekucji.

(3) Jedynie dzieła już opublikowane (udostępnione publicznie) bądź ich kopie mogą podlegać egzekucji.

Art. 94 Następujące pozycje podlegają zwolnieniu z egzekucji:

a) udziały członków spółdzielni

b) kupony na świadczenia otrzymane na podstawie przysługujących uprawnień, jeżeli znajdują się w posiadaniu osoby uprawnionej

Art. 95 środki pieniężne oraz inne przesyłki nadane, jak również pozycje złożone u publicznego przewoźnika dla celów przewozu podlegają zwolnieniu z egzekucji do chwili ich dostarczenia drogą pocztową lub przez przewoźnika do odbiorcy.

Art. 96 (1) Przedmioty złożone w publicznym składzie podlegają zwolnieniu z egzekucji.

(2) Prawa związane z przedmiotami złożonymi w publicznych składach, jak i stosowne dokumenty (protokół i nakaz zastawu) mogą podlegać egzekucji.

Art. 96/A Na wniosek dłużnika lub beneficjenta depozytu zabezpieczającego komornik sądowy zwolni środki pieniężne przekazane w charakterze depozytu zabezpieczającego, rachunek oszczędnościowy bądź papiery wartościowe do czasu zwrotu depozytu. Zwolnienie może zostać przyznane, jeżeli wnioskujący jest w stanie dowieść, że transakcja, zabezpieczona kaucją pieniężną, nie została zawarta z krewnym ani z osobą prawną, w której wnioskujący posiada większościowy wpływ ani też między spółką i jednym z jej wspólników/akcjonariuszy.

Art. 96/B Aktywa i majątek wyszczególnione w art. 90 i 91, za wyjątkiem tych, o których mowa w punktach h), l) i m) art. 90, uznaje się za zwolnione wyłącznie wówczas, gdy dłużnik jest osobą fizyczną.

Wycena

Dla celów zajęcia komornik sądowy dokonuje ustalenia wartości zajmowanego majątku ruchomego w drodze wyceny.

Komornik sądowy wycenia wartość majątku na podstawie jego wartości rynkowej. Jeżeli strony dojdą do porozumienia w kwestii wysokości wyceny, taka wartość ma charakter wiążący.

Na wniosek jednej ze stron komornik sądowy ma obowiązek powołać na potrzeby czynności zajęcia biegłego rzeczoznawcę. Po zakończeniu czynności zajęcia komornik sądowy może zmienić wartość wycenioną przy udziale biegłego rzeczoznawcy, na wniosek jednej ze stron złożony w terminie ośmiu dni od daty doręczenia protokołu z czynności zajęcia.

Podczas czynności zajęcia komornik sądowy dokonuje ustalenia wartości zajmowanego majątku ruchomego w drodze wyceny. Wycena musi odbywać się na podstawie ceny rynkowej. W praktyce komornik sądowy dokonuje ustalenia wyceny na podstawie ceny rynkowej, jednocześnie uwzględniając podaż i popyt oraz stopień zużycia, a następnie wpisuje uzyskaną wartość do protokołu.

Strony mogą wzajemnie uzgodnić wysokość wyceny. Wówczas taka wartość ma charakter wiążący. Wysokość wyceny często jest przedmiotem sporu. Na wniosek jednej ze stron komornik sądowy może zwrócić się do biegłego rzeczoznawcy o udział w czynności zajęcia. Po zakończeniu czynności zajęcia każda ze stron może wnioskować o zmianę wysokości wyceny przez komornika sądowego w terminie ośmiu dni od daty doręczenia protokołu z czynności zajęcia. W takim przypadku komornik sądowy musi powołać biegłego rzeczoznawcę. Zgodnie z przepisami par. (2) art. 34, koszty usług biegłego rzeczoznawcy wymagają pokrycia z góry przez osobę wnioskującą o jego udział w czynności.

Przepisy szczególne dotyczące zajęcia niektórych przedmiotów

Ustawa o egzekucji zawiera także przepisy odbiegające od ogólnych zasad a dotyczące zajęcia niektórych niestandardowych, z uwagi na swój charakter, pozycji majątku ruchomego (np. pojazdy silnikowe, statki lub statki powietrzne, udziały w przedsiębiorstwach, itd.).

W przypadku zajęcia złota, platyny, srebra lub dewiz komornik sądowy gromadzi aktywa i umieszcza zajęte zagraniczne środki pieniężne na komorniczym rachunku escrow w kolejnym dniu roboczym. Te same procedury obowiązują, gdy dłużnik spłaci zobowiązanie na rzecz komornika sądowego w walucie obcej.

W przypadku zajęcia środków pieniężnych komornik sądowy gromadzi zajęte środki pieniężne i deponuje je na komorniczym rachunku escrow w kolejnym dniu roboczym .

W przypadku zajęcia majątku lub udziału dłużnika składającego się na aktywa spółki, komornik sądowy zawiadamia taką spółkę oraz sąd rejonowy będący właściwym sądem rejestrowym, przesyłając kopię protokołu z czynności zajęcia.

Zajęcie udziałów w przedsiębiorstwie wymaga wpisu do właściwego rejestru spółki oraz do właściwego rejestru spółek dokonanego odpowiednio przez samą spółkę oraz przez sąd rejestrowy.

W przypadku zajęcia pojazdu silnikowego komornik sądowy musi zająć również dowód rejestracyjny oraz tytuł własności pojazdu.

Komornik sądowy przesyła kopię protokołu z czynności zajęcia wraz z dowodem rejestracyjnym i tytułem własności pojazdu, jeżeli je zajęto, do odpowiedniego wydziału transportu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania lub siedziby (bądź biura) właściciela pojazdu lub adres zamieszkania bądź siedziby (lub biura) użytkownika pojazdu, jeżeli właściciel jest obcokrajowcem.

Komornik sądowy może przystąpić do zajęcia pojazdu silnikowego na podstawie danych zawartych w rejestrze pojazdów silnikowych, jeżeli dłużnik jest zarejestrowanym właścicielem pojazdu.

W trakcie czynności zajęcia pojazdu silnikowego służącego do wykonywania zawodu przez dłużnika, za wyjątkiem przypadku konfiskaty, jeżeli jest osobą fizyczną, jedynie tytuł własności podlega zajęciu i przesłaniu wraz z protokołem z czynności zajęcia do właściwego wydziału transportu lub jeżeli nie jest on znany, do organu, który dokonał rejestracji pojazdu. Dłużnik ma prawo nadal korzystać z pojazdu - za wyjątkiem przypadku konfiskaty - do czasu jego sprzedaży.

W przypadku zajęcia statku lub statku powietrznego komornik sądowy musi również zająć dowód rejestracyjny i przesłać go wraz z kopią protokołu z czynności zajęcia organowi odpowiedzialnemu za rejestrację statków i statków powietrznych, który następnie wpisze uwagę o zajęciu do właściwych rejestrów.

Komornik sądowy przystępuje do zajęcia majątku ruchomego znajdującego się w sejfie dołączając swą plombę do sejfu, a następnie zawiadamiając usługodawcę i dłużnika o dacie i godzinie otwarcia sejfu. We wskazanym terminie dłużnik ma obowiązek otworzyć sejf w obecności komornika sądowego i usługodawcy, zaś komornik sądowy sporządza wówczas szczegółowy protokół z czynności zajęcia. Jeżeli dłużnik nie stawi się w wyznaczonym terminie, sejf zostanie otwarty przez usługodawcę bądź na zlecenie komornika sądowego, jeżeli usługodawca nie dysponuje kluczem do sejfu.

W miarę możliwości zajęty majątek musi podlegać ponownemu złożeniu do sejfu dla celów przechowywania do czasu sprzedaży.

1. Wprowadzanie złoto, platyna, srebro, waluty

W przypadku zajęcia złota, platyny, srebra lub dewiz, komornik sądowy gromadzi aktywa i umieszcza zajęte zagraniczne środki pieniężne w kolejnym dniu roboczym na komorniczym rachunku escrow, na którym muszą być przechowywane odrębnie w danej walucie. Może też zdarzyć się, że dłużnik spłaci zobowiązanie w walucie obcej. Kwota pieniężna w ten sposób zapłacona w walucie obcej również wymaga złożenia na rachunku escrow. I tak, komornik sądowy ma obowiązek złożenia na rachunku escrow tylko zajętych środków pieniężnych, zaś wszelkie zajęte złoto, platynę i srebro ma obowiązek gromadzić w depozycie, lecz nie ma obowiązku składania ich w depozycie sądowym.

W przypadku zajęcia przedmiotów wykonanych ze złota, platyny itd. lub kamieni szlachetnych i papierów wartościowych w postaci materialnej, komornik sądowy gromadzi zajęte aktywa i umieszcza je w depozycie sądowym w terminie 24 godzin.

W przypadku zajęcia środków pieniężnych komornik sądowy gromadzi zajęte środki pieniężne i deponuje je w terminie 24 godzin na komorniczym rachunku escrow.

2. Akcji wejściowych

W przypadku zajęcia majątku lub udziału dłużnika składającego się na aktywa spółki, komornik sądowy zawiadamia taką spółkę oraz lokalny sąd będący właściwym sądem rejestrowym, przesyłając kopię protokołu z czynności zajęcia. Zajęcie wymaga wpisu do właściwego rejestru spółki oraz do właściwego rejestru spółek dokonanego odpowiednio przez samą spółkę oraz przez sąd rejestrowy.

Przepisy dotyczące egzekucji z majątku ruchomego obowiązują także w przypadku zajęcia udziałów dłużnika w przedsiębiorstwie.

3. Zajęcie pojazdu silnikowego

Zasadniczo pojazd podlega zajęciu w taki sposób, że dowód rejestracyjny i tytuł własności również są zajmowane. Komornik sądowy zwykle przystępuje do zajęcia w miejscu zamieszkania dłużnika lub w miejscu, w którym znajduje się pojazd.

Komornik sądowy przesyła kopię protokołu z czynności zajęcia wraz z dowodem rejestracyjnym i tytułem własności pojazdu do odpowiedniego wydziału transportu właściwego ze względu na adres zamieszkania lub siedziby właściciela pojazdu lub adres zamieszkania bądź siedziby użytkownika pojazdu, jeżeli właściciel jest obcokrajowcem.

W przypadku niezajęcia dowodu rejestracyjnego lub tytułu własności pojazdu, komornik sądowy przesyła kopię protokołu z czynności zajęcia wydziałowi transportu nakazując mu konfiskatę pojazdu, którą wydział transportu ma obowiązek zrealizować.

Komornik sądowy może przystąpić do zajęcia pojazdu silnikowego jedynie na miejscu, ale na podstawie danych zawartych w rejestrze pojazdów silnikowych. Celem zajęcia dowodu rejestracyjnego jest umożliwienie wycofania uprawnień do korzystania z pojazdu.

Na podstawie praktyki prawnej należy stwierdzić, że pojazd silnikowy uznaje się za niezbędny dla wykonywania zawodu przez dłużnika, jeżeli jest on istotny dla wykonywania zawodu przez danego dłużnika, ponieważ w razie braku pojazdu nie mógłby on wykonywać zawodu lub taki brak pojazdu stanowiłby dla niego istotną uciążliwość o charakterze nadzwyczajnym (np. lekarz domowy, konserwator systemów grzewczych, hydraulik, itd.).

Wówczas zajęciu podlega jedynie tytuł własności. Dłużnik może korzystać z pojazdu silnikowego do czasu jego sprzedaży.

4. Zajęcie statku lub statku powietrznego

Dowód rejestracyjny wymaga również zajęcia w przypadku zajęcia statku lub statku powietrznego, komornik sądowy przesyła go wraz z kopią protokołu z czynności zajęcia organowi odpowiedzialnemu za rejestrację statków i statków powietrznych, który następnie wpisuje wzmiankę o zajęciu do właściwych rejestrów.

5. Zajęcie majątku znajdującego się w sejfie

W przypadku zajęcia majątku znajdującego się w sejfie komornik sądowy dołącza plombę do sejfu i sporządza raport z czynności. Następnie przesyła protokół do usługodawcy, jak i dłużnika, wskazując datę i godzinę otwarcia sejfu. Sejf zasadniczo otwiera dłużnik, lecz jeżeli nie stawi się na miejscu w terminie otwarcia sejfu lub odmówi jego otwarcia, wówczas sejf otwiera usługodawca. Komornik sądowy dokonuje zajęcia majątku ruchomego znalezionego w sejfie i wyszczególnienia w protokole z czynności zajęcia. W miarę możliwości zajęty majątek musi podlegać ponownemu złożeniu do sejfu dla celów przechowania do czasu sprzedaży. Jeżeli nie jest to możliwe, komornik sądowy podejmuje stosowne środki w celu złożenia majątku w innym miejscu.

Wierzyciel zostaje zawiadomiony o dacie i godzinie otwarcia sejfu, jeżeli tak wskazano we wniosku egzekucyjnym.

Majątek złożony we wspólnym sejfie może podlegać egzekucji w celu pokrycia roszczeń przeciwko każdemu z właścicieli.

Konfiskata

Konfiskata stanowi bardziej dotkliwą metodę zajęcia majątku ruchomego: w takim przypadku prawo dłużnika do dysponowania zajętym majątkiem ruchomym wygasa i nie może on już dłużej z niego korzystać.

Zasadniczo majątek ruchomy zajęty w ramach czynności zajęcia majątku ruchomego pozostaje w depozycie lub pod kontrolą dłużnika, który może z niego korzystać do czasu jego zabrania przez komornika sądowego w celu sprzedaży.

Występują dwie formy konfiskaty: w drodze zamknięcia majątku ruchomego, wraz z powołaniem lub bez powoływania zarządcy przymusowego.

Wynagrodzenie i koszty zarządcy przymusowego ustala komornik sądowy.

Otwarcie miejsca lub pomieszczenia składu oraz usunięcie plomby stanowią przestępstwo karne.

Zgodnie z par. (1) art. 105 Ustawy o egzekucji, jeżeli można domniemywać, że dłużnik nie zabezpieczy zajętego majątku ruchomego, komornik sądowy wówczas umieszcza taki majątek ruchomy w bezpiecznym miejscu (szafa, skrzynia, itd.) lub w odrębnym pomieszczeniu, a następnie zamyka na klucz i zakłada plombę. Otwarcie miejsca lub pomieszczenia składu oraz uszkodzenie bądź usunięcie plomby stanowią przestępstwo karne w świetle Kodeksu karnego.

Celem konfiskaty jest zapewnienie depozytu majątku ruchomego z przyczyn związanych z osobą dłużnika lub ze względu na występowanie okoliczności, które zagrażają zabezpieczeniu majątku ruchomego.

Art. 106 (1) Ustawy o egzekucji:

Komornik sądowy wyznacza zarządcę przymusowego dla celów bezpiecznego depozytu zajętego majątku ruchomego, jeżeli

a) dłużnik odmawia utrzymywania majątku w depozycie

b) dłużnik jest nieobecny przez dłuższy okres

c) tak wnioskuje wierzyciel, a wniosek zostanie uznany za zasadny przez komornika sądowego w świetle okoliczności sprawy

d) uznane to zostanie za niezbędne w celu zapewnienia skuteczności postępowania, a wierzyciel wyda zgodę na taki tryb

Każda odpowiednia osoba fizyczna lub jednostka może zostać powołana na zarządcę przymusowego zobowiązanego do zabezpieczenia i administrowania zajętym majątkiem.

W zamian za realizację spoczywających na nim obowiązków zarządca przymusowy ma prawo do wynagrodzenia oraz zwrotu poniesionych kosztów. Kwotę wynagrodzenia i kosztów pokrywa z góry wierzyciel.

Konfiskata nie jest tożsama z sekwestracją regulowaną przepisami jako środek zabezpieczający. Ta ostatnia może zostać zarządzona dla każdej indywidualnie wskazanej pozycji majątku ruchomego bądź nieruchomego. Sekwestracja stanowi zawsze czynność komornika sądowego, podczas gdy konfiskatę zarządza sąd, a komornik sądowy tylko wykonuje.

Zajęcie dokonane u osoby trzeciej

Komornik sądowy może dokonać zajęcia majątku ruchomego dłużnika znajdującego się u osoby trzeciej.

Jeżeli można domniemywać, że jakakolwiek z pozycji majątku ruchomego dłużnika znajduje się u osoby trzeciej innej niż strony, wówczas komornik sądowy nakazuje takiej osobie trzeciej złożenie stosownego oświadczenia.

Osoba trzecia musi złożyć komornikowi sądowemu w terminie 8 dni od daty doręczenia zawiadomienia oświadczenie, w którym wskaże, czy a) majątek wymieniony w zawiadomieniu znajduje się w jej posiadaniu, a jeżeli tak, na jakiej podstawie, b) potwierdza przysługujące dłużnikowi prawo własności przedmiotowego majątku, c) ktokolwiek wystąpił z roszczeniem w związku z przedmiotowym majątkiem, a jeżeli tak, na jakiej podstawie.

Jeżeli osoba trzecia potwierdzi, że majątek znajdujący się w jej posiadaniu stanowi własność dłużnika, komornik sądowy dokonuje na zasadach ogólnych zajęcia takiego majątku ruchomego.

Jeżeli osoba trzecia nie złoży powyższego oświadczenia lub nie potwierdzi prawa własności dłużnika, wierzyciel może wystąpić do sądu o wydanie nakazu zaprzestania utrudniania zajęcia przez osobę trzecią.

Jeżeli można domniemywać, że jakakolwiek z pozycji majątku ruchomego dłużnika znajduje się u osoby trzeciej innej niż strony, wówczas komornik sądowy nakazuje takiej osobie trzeciej złożenie stosownego oświadczenia, pouczając ją jednocześnie o skutkach prawnych, o których mowa w art. 109.

(2) Osoba trzecia składa komornikowi sądowemu w terminie 8 dni od daty doręczenia zawiadomienia oświadczenie, w którym wskazuje, czy

a) majątek wymieniony w zawiadomieniu znajduje się w jej posiadaniu, a jeżeli tak, na jakiej podstawie

b) potwierdza przysługujące dłużnikowi prawo własności przedmiotowego majątku

c) ktokolwiek wystąpił z roszczeniem w związku z przedmiotowym majątkiem, a jeżeli tak, na jakiej podstawie.

Art. 108 Jeżeli osoba trzecia potwierdzi, że majątek znajdujący się w jej posiadaniu stanowi własność dłużnika, komornik sądowy dokonuje zajęcia takiego majątku ruchomego w miejscu, gdzie się on znajduje.

Art. 109 (1) Jeżeli osoba trzecia nie złoży powyższego oświadczenia lub nie potwierdzi prawa własności dłużnika, wierzyciel może wystąpić do sądu o wydanie nakazu zaprzestania utrudniania zajęcia przez osobę trzecią.

(2) Osoba trzecia może zostać pociągnięta do odpowiedzialności przez wierzyciela na gruncie przepisów prawa cywilnego oraz zobowiązana do pokrycia kosztów i szkód spowodowanych

a) niezłożeniem przez nią oświadczenia, o którym mowa w par. (2) art. 107 lub odmową w złej wierze potwierdzenia przysługującego dłużnikowi prawa własności

b) brakiem należytego zabezpieczenia majątku po doręczeniu zawiadomienia

c) utrudnianiem przez nią czynności zajęcia

Zajęcie roszczeń

Komornik sądowy może dokonać zajęcia wszelkich niewygasłych przysługujących dłużnikowi roszczeń wobec osoby trzeciej.

Jeżeli dłużnikowi przysługuje niewygasłe roszczenie wobec osoby trzeciej lub jeżeli dłużnik zawarł umowę z osobą trzecią w przedmiocie przyszłego roszczenia, komornik sądowy dokonuje zajęcia takiego roszczenia i wzywa osobę trzecią do złożenia stosownego oświadczenia.

Osoba trzecia musi złożyć komornikowi sądowemu w terminie 8 dni od daty doręczenia zawiadomienia oświadczenie, w którym wskaże a) czy potwierdza roszczenie lub przyszłe roszczenie, b) termin wymagalności roszczenia, c) czy ktokolwiek wystąpił z roszczeniem w związku z przedmiotowym roszczeniem, a jeżeli tak, na jakiej podstawie.

Po doręczeniu zawiadomienia osoba trzecia nie może zaspokoić roszczenia bezpośrednio na rzecz dłużnika ani żadnej innej osoby, lecz ma obowiązek zapłaty kwoty roszczenia na komorniczy rachunek escrow w terminie wymagalności lub wcześniej bądź złożenia kwoty roszczenia w depozycie sądowym.

Osoba trzecia, po spełnieniu roszczenia na rzecz jakiejkolwiek osoby, ponosi odpowiedzialność w stosunku do wierzyciela do wysokości kwoty (wartości) roszczenia.

Jeżeli osoba trzecia nie potwierdzi roszczenia lub odpowiedniej umowy bądź nie złoży stosownych środków w depozyt, wierzyciel może wystąpić do sądu o wydanie nakazu ściągnięcia kwoty takiego roszczenia z osoby trzeciej.

Jeżeli dłużnikowi przysługuje wierzytelność wobec osoby trzeciej lub jeżeli dłużnik zawarł umowę z osobą trzecią w przedmiocie przyszłego roszczenia, komornik sądowy dokonuje zajęcia takiej wierzytelności i wzywa osobę trzecią do złożenia stosownego oświadczenia, pouczając ją jednocześnie o skutkach prawnych, o których mowa w art. 112 i 113.

Osoba trzecia składa komornikowi sądowemu w terminie 8 dni od daty doręczenia zawiadomienia oświadczenie, w którym wskazuje

a) czy potwierdza roszczenie lub umowę w przedmiocie przyszłego roszczenia

b) termin wymagalności roszczenia

c) czy ktokolwiek wystąpił z roszczeniem w związku z przedmiotowym roszczeniem, a jeżeli tak, na jakiej podstawie

Pod rygorem skutków prawnych przewidzianych w art. 112 i 113 Ustawy o egzekucji:

Art. 112 (1) Po doręczeniu zawiadomienia osoba trzecia nie może zaspokoić roszczenia bezpośrednio na rzecz dłużnika ani żadnej innej osoby, lecz ma obowiązek zapłaty kwoty roszczenia na komorniczy rachunek escrow w terminie wymagalności lub wcześniej bądź złożenia kwoty roszczenia w depozycie sądowym.

(2) Osoba trzecia, po spełnieniu roszczenia na rzecz jakiejkolwiek osoby, ponosi odpowiedzialność w stosunku do wierzyciela do wysokości kwoty (wartości) roszczenia.

Art. 113 Jeżeli osoba trzecia nie potwierdzi roszczenia lub odpowiedniej umowy bądź nie złoży oświadczenia, o którym mowa w art. 111 lub nie dokona stosownej płatności (depozytu), jak wskazano w art. 112, wierzyciel może wystąpić do sądu o wydanie nakazu ściągnięcia kwoty takiego roszczenia z osoby trzeciej.

Zawiadomienie zastawnika

Komornik sądowy zawiadamia osobę będącą zastawnikiem w odniesieniu do zajętego majątku o wykonalności przysługującego mu roszczenia.

Po zakończeniu czynności zajęcia komornik sądowy niezwłocznie zawiadamia osobę, która jak się domniemywa się, jest zastawnikiem w odniesieniu do zajętego majątku. Komornik sądowy postępuje według tej samej procedury po otrzymaniu informacji z rejestru zastawów.

Komornik sądowy informuje zastawnika o możliwości wykonania przysługującego mu roszczenia zabezpieczonego zastawem w ramach postępowania egzekucyjnego oraz złożenia stosownego wniosku w tym zakresie do komornika sądowego w terminie 8 dni roboczych od daty odbioru zawiadomienia. Komornik sądowy ma obowiązek przekazać wniosek bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w kolejnym dniu roboczym po odbiorze, sądowi prowadzącemu postępowanie egzekucyjne.

Sąd prowadzący egzekucję musi niezwłocznie przystąpić do stwierdzenia wymagalności roszczenia zastawnika oraz zezwolić na bezpośredni udział zastawnika w postępowaniu egzekucyjnym, jeżeli podstawy prawne i wysokość roszczenia nie zostaną podważone.

Sąd przekazuje wniosek zastawnika dłużnikowi oraz wierzycielowi wraz z pismem procesowym, w którym wskazuje, czy potwierdza podstawy prawne oraz wysokość roszczenia zabezpieczonego zastawem. Jeżeli jednak dłużnik lub którykolwiek z wierzycieli zakwestionuje powyższe, sąd odrzuca wniosek, a wówczas zastawnik może wystąpić do sądu o egzekucję roszczenia przysługującego mu na podstawie zastawu.

Komornik sądowy musi niezwłocznie zawiadomić zastawnika o zajęciu zastawionego majątku. Komornik sądowy informuje również zastawnika o możliwości wykonania przysługującego mu roszczenia zabezpieczonego zastawem w ramach postępowania egzekucyjnego oraz złożenia stosownego wniosku w tym zakresie do komornika sądowego w terminie 8 dni roboczych od daty odbioru zawiadomienia. Komornik sądowy ma obowiązek przekazać wniosek nie później niż w kolejnym dniu roboczym po odbiorze sądowi prowadzącemu postępowanie egzekucyjne.

Sąd z kolei ma obowiązek rozpoznać wniosek poza kolejnością w ramach postępowania niespornego. Wniosek zatwierdza się, jeżeli w sprawie zajęto zastawiony majątek, a podstawa prawna i wysokość roszczenia zabezpieczonego zastawem nie podlegają zakwestionowaniu.

Jeżeli nie występuje konieczność uzupełnienia wniosku, pierwszym krokiem w odniesieniu do zastawionego majątku jest zawieszenie egzekucji w terminie trzech dni roboczych w celu uniemożliwienia sprzedaży zastawionego majątku przed wydaniem decyzji w sprawie wniosku. Sąd przesyła decyzję o zawieszeniu egzekucji komornikowi sądowemu oraz stronom.

Dłużnik i wierzyciel muszą oświadczyć w terminie ośmiu dni od daty odbioru zawiadomienia sądu, czy potwierdzają podstawy prawne lub wysokość roszczenia zabezpieczonego zastawem. Podstawa prawna ani wysokość roszczenia nie mogą podlegać podważeniu w przedmiotowym trybie, jeżeli zostały zawarte w dokumencie urzędowym.

Jeżeli którakolwiek z osób wymienionych powyżej podważy podstawę prawną lub wysokość powyższego roszczenia i uzasadni swe stanowisko, sąd w swej decyzji odrzuca wniosek o bezpośredni udział, a zastawnik po uprawomocnieniu się decyzji sądu może wystąpić do sądu o egzekucję przysługującego mu roszczenia.

Zgodnie z par. (6) art. 114/A Ustawy o egzekucji, jeżeli dłużnik bądź wierzyciel potwierdzą wysokość roszczenia inną niż wskazana w roszczeniu zastawnika, wówczas sąd odpowiednio zawiadamia zastawnika. Zastawnik może wówczas wnioskować, żeby sąd wydał zgodę na jego bezpośredni udział do takiej wysokości.

Sprzedaż zajętego majątku ruchomego

Jeżeli dłużnik nie spełni zobowiązania płatniczego nawet po dokonaniu zajęcia, wówczas zajęty majątek ruchomy podlega sprzedaży.

Jeżeli dłużnik nie spełni zobowiązania pieniężnego nawet po dokonaniu zajęcia, wówczas kolejnym elementem przymusu finansowego jest sprzedaż zajętego majątku ruchomego.

Komornik sądowy podejmuje niezwłocznie środki służące sprzedaży zajętego majątku 30 dni po dacie zajęcia lub dacie odbioru informacji z rejestru statków i statków powietrznych oraz z rejestru zastawów. Komornik sądowy ustala datę i godzinę sprzedaży zgodnie z przyjętą lokalną praktyką i okolicznościami sprawy.

Przedmioty psujące się wymagają sprzedaży niezwłocznie po zajęciu.

Zgodnie z par. (1) art. 115 Ustawy o egzekucji, komornik sądowy podejmuje niezwłocznie środki służące sprzedaży zajętego majątku 30 dni po dacie zajęcia lub dacie odbioru informacji z rejestru statków i statków powietrznych oraz z rejestru zastawów.

Jeżeli postępowanie o przywrócenie posiadania zostanie wszczęte w terminie ośmiu dni od daty zajęcia, sprzedaż przedmiotowego majątku nie może odbyć się do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia takiego postępowania.

Komornik sądowy ustala datę i godzinę sprzedaży zgodnie z przyjętą lokalną praktyką i okolicznościami sprawy.

Zgodnie z par. (1) art. 116 Ustawy o egzekucji, przedmioty psujące się podlegają sprzedaży niezwłocznie po zajęciu.

Komornik sądowy przystępuje do sprzedaży przedmiotów psujących się bez wyznaczania licytacji, lecz zgodnie z przepisami o sprzedaży w trybie licytacji, jeżeli strony wyraźnie o to wnioskują oraz jeżeli kupujący oraz cena sprzedaży będą określone.

Jeżeli przedmiotu psującego się nie można sprzedać bez licytacji, wówczas komornik sądowy dokonuje sprzedaży na rzecz przedsiębiorcy, którego działalność obejmuje dystrybucję takich przedmiotów lub na najbliższym rynku, targu lub innym miejscu wskazanym przez władze lokalne zgodnie z przepisami regulującymi sprzedaż na rynkach i targach oraz z należytym poszanowaniem przepisów o sprzedaży majątku ruchomego. W takim przypadku komornik sądowy nie ma obowiązku zawiadamiania o sprzedaży, lecz publikuje stosowną informację w sposób najbardziej praktyczny zważywszy na zaistniałe okoliczności.

1. Sprzedaż majątku ruchomego w drodze licytacji

Sprzedaż majątku ruchomego stanowi istotny element egzekucji z majątku ruchomego. Podstawową metodą sprzedaży jest licytacja stanowiąca sprzedaż przymusową.

Jeżeli przepisy prawa nie stanowią inaczej, majątek ruchomy zasadniczo musi być sprzedawany w drodze licytacji.

Ustawa o egzekucji wskazuje kilka możliwych miejsc licytacji. Z tych miejsc należy wybrać takie, w którym należy oczekiwać obecności największej liczby kupujących i w którym koszty nie uczynią egzekucji zbyt kosztowną. Miejsce licytacji określa komornik sądowy ex officio. Niemniej jednak może on uwzględnić życzenia stron.

Licytację przeprowadza komornik sądowy. Terminy licytacji określa komornik sądowy w trybie zawiadomienia o licytacji. Bezwzględnie wymaganymi elementami treści zawiadomienia o licytacji są wskazanie stron, miejsca i terminu licytacji, majątku ruchomego podlegającego sprzedaży w trybie licytacji oraz wycenionej wartości takiego majątku, jak również miejsca i terminów, w których można obejrzeć majątek ruchomy przed licytacją. Brak powyższych elementów skutkuje unieważnieniem licytacji.

Zawiadomienia o tradycyjnych licytacjach majątku ruchomego jak również zawiadomienia o licytacjach elektronicznych wymagają publikacji.

Wszelki majątek ruchomy niesprzedany na pierwszej licytacji musi zostać sprzedany podczas drugiej licytacji.

Na wniosek wierzyciela, komornik sądowy sprzedaje wszelki majątek ruchomy o szacunkowej wartości 100.000 HUF lub więcej w drodze licytacji elektronicznej. System licytacji elektronicznych prowadzi węgierska Izba Komorników Sądowych. Każdy, kto pragnie wziąć udział w licytacji, musi zarejestrować się w biurze komornika sądowego. Po otrzymaniu nazwy użytkownika i hasła oraz uiszczeniu opłaty rejestracyjnej w wysokości 6.000 HUF, może zalogować się do systemu licytacji elektronicznych i przystąpić do składania ofert. Oczywiście osoba, która zaoferuje najwyższą cenę za dany majątek ruchomy lub nieruchomy, wygrywa licytację.

Zgodnie z art. 118 Ustawy o egzekucji, majątek ruchomy zwykle sprzedaje się w drodze licytacji, chyba że przepisy prawa stanowią inaczej.

Licytacje mogą być prowadzone w następujących miejscach:

• a) w salach licytacyjnych w sądzie
• b) w budynkach sądu
• c) w budynkach gminy, miejscowości, rejonowych samorządów lokalnych miasta Budapeszt lub w pomieszczeniach wskazanych przez notariusza na zlecenie powyższych samorządów lokalnych
• d) w miejscu zamieszkania dłużnika
• e) w miejscu zajęcia
• f) w miejscu, w którym majątek ruchomy znajduje się w depozycie
• g) w innych miejscach wskazanych przez komornika sądowego

Terminy licytacji określa komornik sądowy w zawiadomieniu o licytacji, w którym muszą znaleźć się następujące informacje:

• a) wskazanie stron
• b) miejsce i termin licytacji
• c) majątek ruchomy podlegający sprzedaży w drodze licytacji oraz oszacowana wartość takiego majątku
• d) miejsce i terminy, w których majątek ruchomy można oglądać przed licytacją

Zawiadomienia o licytacji dostarcza się:

• a) stronom,
• b) gminie, miejscowości, urzędnikowi miasta Budapeszt właściwym w zależności od miejsca licytacji.

Zawiadomienia o licytacji:

• a) publikuje się na sądowej tablicy ogłoszeń
• b) publikuje się na tablicy ogłoszeń w salach licytacyjnych sądów
• c) publikuje się na tablicy ogłoszeń gminy, miejscowości, rejonowego urzędu miasta Budapeszt właściwych w zależności od miejsca licytacji.

Zawiadomienia o licytacji pozostawia się na tablicy ogłoszeń przez co najmniej 15 dni przed licytacją i aż do co najmniej piątego dnia przed licytacją.

Komornik sądowy publikuje wyciąg z zawiadomienia o licytacji w oficjalnym dzienniku Izby. Musi on wskazywać imię i nazwisko oraz numer telefonu komornika sądowego, numer sprawy, charakterystykę oraz wysokość wyceny majątku ruchomego oraz miejsce i termin licytacji. Wyciąg podlega publikacji nie później niż pięć dni przed licytacją.

Komornik sądowy publikuje zawiadomienie o licytacji także w elektronicznym rejestrze zawiadomień o licytacjach; system licytacji elektronicznych automatycznie usuwa takie zawiadomienia z elektronicznego rejestru zawiadomień o licytacjach w dniu następującym po dniu licytacji.

Często zdarza się, że majątek ruchomy nie może zostać sprzedany podczas pierwszej licytacji. W takim przypadku komornik sądowy organizuje drugą licytację w terminie przypadającym do trzech miesięcy od daty pierwszej licytacji.

Licytacje elektroniczne wprowadzono przepisami Ustawy XXXIX z 2008 r. Prawo ogranicza katalog majątku ruchomego sprzedawanego w drodze licytacji elektronicznych do zajętego majątku ruchomego o oszacowanej wartości co najmniej 100.000 HUF.

Obsługiwany przez Izbę, ramowy system IT dostępny w Internecie w sposób ciągły jest używany do sprzedaży w drodze licytacji majątku ruchomego i nieruchomego. Każdy, kto zarejestruje się w systemie, ma prawo uczestniczyć w licytacjach. Rejestracji można dokonać u dowolnego komornika sądowego. Opłata rejestracyjna dla oferentów wynosi 6.000 HUF, podczas gdy usunięcie z listy oferentów odbywa się bezpłatnie. Oczywiście oferent, który złożył ostatnią opublikowaną ofertę, staje się zwycięzcą licytacji.

2. Sprzedaż majątku ruchomego bez licytacji

Komornik sądowy może przystąpić do sprzedaży zajętego majątku ruchomego dłużnika bez licytacji.

Na wniosek stron komornik sądowy sprzedaje majątek ruchomy bez licytacji, lecz zgodnie z przepisami dotyczącymi sprzedaży w trybie licytacji, na rzecz kupującego i po wycenionej wartości wcześniej wskazanych przez strony.

Sprzedaż bez licytacji jest możliwa aż do chwili rozpoczęcia licytacji.

Ustawa o egzekucji przewiduje możliwość sprzedaży zajętego majątku przez komornika sądowego bez licytacji, lecz zgodnie z przepisami dotyczącymi sprzedaży w trybie licytacji. Taka sprzedaż może odbywać się na wniosek stron na rzecz kupującego i po wycenionej wartości wcześniej wskazanych przez strony. Tak więc komornik sądowy nie wybiera tego rodzaju sprzedaży ex officio; natomiast strony wykonują przysługujące im w związku ze sprzedażą prawo do zbycia majątku w tym trybie. Komornik sądowy nie może odstąpić od w ten sposób wyrażonego życzenia stron.

 

W przypadku tradycyjnych licytacji, sprzedaż bez licytacji jest możliwa aż do chwili rozpoczęcia licytacji. W przypadku licytacji elektronicznych, majątek ruchomy może zostać sprzedany bez licytacji aż do czasu automatycznego zamknięcia rejestru ofert.