In Luxemburg is de gerechtsdeurwaarder de belangrijkste uitvoeringsinstantie. De schuldeiser die een uitvoerbare titel heeft die aan de voorwaarden van uitvoering (zie fiche 1) beantwoordt, kan zich wenden tot de bevoegde deurwaarder om uitvoering te bekomen.

De gerechtsdeurwaarder

Gerechtsdeurwaarders zijn openbare gezagsdragers (dit betekent dat ze authentieke akten opstellen die slechts kunnen aangevochten worden via een beschuldiging van valsheid in geschrifte).

De gerechtsdeurwaarder is een ministeriële ambtenaar: onder het statuut van vrij beroep oefent hij een openbare dienst uit aan hem gedelegeerd door de Staat. De deurwaarder is onafhankelijk, hij ontvangt geen orders van een publieke overheid, zijn handelingen zijn slechts onderworpen aan een controle - à posteriori - van zijn voogdijministerie, het ministerie van Justitie, hiervoor vertegenwoordigd door de Openbaar Aanklager.

Het beroep van gerechtsdeurwaarder is strikt geregeld door een geheel van wettelijke en reglementaire teksten die samen een statuut vormen dat de opdrachten van de gerechtsdeurwaarder aflijnt en de voorwaarden waaronder het beroep moet worden uitgevoerd, vastlegt. De belangrijkste tekst die het statuut bepaalt van het beroep is de gewijzigde Wet van 4 december 1990 betreffende de organisatie van de dienstverlening door de gerechtsdeurwaarder.

1. Wat zijn de activiteiten van de gerechtsdeurwaarder?

Artikel 13 van de gewijzigde Wet van 4 december 1990 betreffende de organisatie van de dienstverlening door de gerechtsdeurwaarder somt de verschillende domeinen op waarin de gerechtsdeurwaarder actief is.

Deze tekst maakt een onderscheid tussen hoofdtaken en bijkomende taken.

De hoofdtaken

Men kan een onderscheid maken tussen twee types van handelingen die de deurwaarder verricht: deze waarvoor hij als enige bevoegd is en deze waarvoor ook andere dienstverleners kunnen optreden.

De activiteiten waarvoor de deurwaarder exclusief bevoegd is

Artikel 1 van de gewijzigde Wet van 4 december 1990 bepaalt dat uitsluitend de gerechtsdeurwaarder bevoegd is voor volgende opdrachten:

• betekening van akten;
• uitvoering van gerechtelijke beslissingen.

Uit dit monopolie vloeit voort dat de deurwaarder gehouden is zijn diensten te verlenen wanneer hij hiertoe rechtmatig wordt verzocht. De uitzondering hierop is het verbod voor de deurwaarder op te treden in opdracht van eigen bloed- en aanverwanten.

De betekening van akten

Definitie van betekening

De kennisgeving is de formaliteit waarbij een persoon officieel op de hoogte wordt gebracht van de inhoud van een akte, of waarbij iemand wordt gedagvaard om voor de rechtbank te verschijnen, of nog waarbij de inhoud van een gerechtelijke beslissing ter kennis wordt gebracht.

De betekening is de kennisgeving van een akte door een gerechtsdeurwaarder.

In bepaalde gevallen, voor de belangrijkste akten, vereist de wet deze bijzondere vorm van kennisgeving door de gerechtsdeurwaarder (dagvaarding, betekening van een vonnis en arrest).

Het grootste belang van een betekening tegenover een gewone kennisgeving ligt in het bewijs van afgifte van de akte aan de geadresseerde. Wanneer de akte is overgebracht bij deurwaardersexploot, wordt de geadresseerde geacht er kennis van genomen te hebben. Op zich is de betekeningsakte, zoals iedere deurwaardersakte, een authentieke akte die slechts aangevochten kan worden door een beschuldiging van valsheid in geschrifte (ingewikkelde procedure).

Wijzen van betekening

Deze vorm van kennisgeving biedt des te meer rechtszekerheid doordat de wet een hiërarchie van wijzen van betekening aan de deurwaarder oplegt.

De wet voorziet immers dat de betekening dient te gebeuren " aan de persoon ", dit betekent dat de te betekenen akte in de handen van de geadresseerde dient te worden afgegeven door de deurwaarder. De betekening aan de persoon kan eender waar plaatsvinden.

Het is slechts in de hypothese dat de betekening aan de persoon onmogelijk is gebleken (met de opdracht voor de deurwaarder in zijn proces-verbaal de omstandigheden te vermelden die de onmogelijkheid verklaren), dat de wet ondergeschikte wijzen van betekening voorziet:

• Betekening aan de woonplaats of verblijfplaats voor zover een kopie werd overhandigd aan gelijk welke persoon aanwezig ter plaatse - indien deze persoon de overhandiging aanvaard heeft (artikel 155 alinea 4 van het nieuwe Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering):
• Als er aan de woonplaats niemand de akte kan of wil in ontvangst nemen, laat de deurwaarder een kopie van de akte achter en een bericht van aanmelden. Daarnaast verstuurt de deurwaarder een kopie van de akte en het bericht per gewone post aan het adres van de geadresseerde. (artikel 155 alinea 6 NCPC)
• Betekening bij proces-verbaal in geval van vruchteloze opsporing: in het geval dat de geadresseerde geen woonplaats, noch verblijfplaats, noch bekende arbeidsplaats heeft, stuurt de deurwaarder de betekening tezamen met een proces-verbaal van opsporing aan het laatst gekende adres (artikel 157 NCPC).

Uitvoering

In overeenstemming met artikel 13 van de gewijzigde Wet van 4 december 1990 betreffende de organisatie van de dienstverlening door de gerechtsdeurwaarder, heeft de deurwaarder exclusieve bevoegdheid voor de gedwongen uitvoering van gerechtelijke beslissingen of voor bewarend beslag, m.a.w. om over te gaan tot het geheel van wettelijke dwangmaatregelen die het de schuldeiser mogelijk maken een som te innen of een goed van de schuldenaar onbeschikbaar te maken.

Zodra de deurwaarder gevat is door de schuldeiser, moet hij zijn medewerking verlenen en overgaan tot de inning van de schuldvordering waarvoor hij gemandateerd is.

De schuldeiser kan zelf de uitvoeringsmaatregel kiezen: de aard van de maatregel (bewarend of uitvoerend) en de aard van het voorwerp (roerend of onroerend goed) worden aan zijn oordeel overgelaten. Hij moet hierbij de principes van noodzakelijkheid en evenredigheid eerbiedigen en erover waken dat hij met de maatregel geen rechtsmisbruik pleegt. De keuze van de maatregel moet evenredig zijn met wat nodig is om betaling van de schuldvordering te bekomen. De gerechtsdeurwaarder belast met de uitvoering is aansprakelijk voor het goede verloop van de uitvoering.

De deurwaarder beschikt over een waaier van maatregelen die hem toelaten de titel die hem ter uitvoering werd toevertrouwd uit te voeren: beslag op roerende goederen van de schuldenaar met het oog op een openbare verkoop, beslag op schuldvorderingen van de schuldenaar, beslag op onroerend goed (dit betreft gronden en gebouwen), uitzetting, enzovoort ... (zie volgende fiches).

De activiteiten waarvoor de gerechtsdeurwaarder niet exclusief bevoegd is

Buiten de opdrachten waarvoor de deurwaarder exclusieve bevoegdheid heeft, kan hij ook optreden op andere gebieden naast concurrerende dienstverleners.

De minnelijke invordering

Volgens artikel 13 van de gewijzigde Wet van 4 december 1990 betreffende de organisatie van de dienstverlening door de gerechtsdeurwaarder, is de deurwaarder bevoegd om over te gaan tot minnelijke invordering van eender welke schuldvordering. Zo kan de deurwaarder, in opdracht van een schuldeiser die niet noodzakelijk over een uitvoerbare titel beschikt, stappen zetten ter invordering van de schuldvordering zonder dat hij dwangmiddelen gebruikt.

Hierbij verwittigt de deurwaarder de schuldenaar dat indien de schuld niet vrijwillig voldaan is binnen een bepaalde termijn, de schuldeiser gerechtelijke stappen zal ondernemen teneinde een uitvoerbare titel te bekomen.

Gerechtelijke of vrijwillige verkoop

De gerechtsdeurwaarder is bevoegd voor inbeslagname en gerechtelijke of vrijwillige verkoop van roerende goederen en roerende lichamelijke effecten.

Proces-verbaal van vaststelling

Vaststellingen door een gerechtsdeurwaarder laten een partij toe een bewijs te creëren zowel ten behoeve van een gerechtelijke procedure als los daarvan.

De wet geeft de gerechtsdeurwaarder de bevoegdheid om, op vraag van een rechter of een particulier, eender welke materiële feiten vast te stellen (proces-verbaal van vaststelling), zonder hier gevolgen in feite of in rechte uit af te leiden (hierin verschilt het proces-verbaal van vaststelling met de expertise). Het proces-verbaal van vaststelling opgesteld door een gerechtsdeurwaarder vormt aldus een soort neutrale ?fotokopie? ten bewijze van het bestaan van een bepaalde materiële situatie op een bepaald moment. Door het bijzonder statuut van de gerechtsdeurwaarder, als staatsbeambte, neemt deze activiteit een aanzienlijke omvang aan.

Verboden handelingen

De deurwaarder kan naast zijn beroep geen enkele andere professionele activiteit uitoefenen.

2. Welke deurwaarder kiezen?

Artikel 13 alinea 5 stelt dat de gerechtsdeurwaarder kan optreden op het gehele grondgebied van het gerechtelijke arrondissement waarin hij benoemd is. De rechtsonderhorige kan zelf kiezen welke deurwaarder hij aanstelt.

Om een deurwaarder te kiezen gaat men best als volgt te werk:

• in de lijst van deurwaarders, het land " Luxemburg " aanklikken
• de naam van de stad of de postcode intikken van de geadresseerde van de akte of de woonplaats van de schuldenaar.
• een deurwaarder kiezen uit de voorgestelde lijst.

Weet dat in de praktijk:

• voor een betekening, in geval van vergissing, de deurwaarder de akte zal overmaken aan een territoriaal bevoegde confrater, zoals bepaald in de verordening n° 1393/2007;
• het altijd mogelijk is zich te wenden tot een deurwaarder die zijn medewerking bij de uitvoeringsmaatregelen zal verlenen zelfs als hij territoriaal niet bevoegd is.

3. Hoe en door wie worden deurwaarders vergoed?

De kost van een interventie

De kosten voor het opstellen en afleveren van deurwaardersakten zijn - voor het merendeel - vastgelegd in een groothertogdomreglement, bestaan uit verschillende elementen (vaste en variabele) en worden regelmatig aangepast.

Voorafgaand kan vermeld worden dat voor het bijzondere geval van een betekening van een buitenlandse akte, meer bepaald in het kader van de verordening (CE) n° 1393/2007 betreffende de betekening en de kennisgeving in de lidstaten van gerechtelijke en buitengerechtelijke stukken in burgerlijke en in handelszaken, in Luxemburg een forfaitair tarief van 138 euro verschuldigd is (zie dossier betreffende de Verordening (CE) n° 1393/2007). De Luxemburgse gerechtsdeurwaarder die door een Europese confrater of een Europese burger verzocht wordt over te gaan tot de betekening van een akte op het grondgebied van het Groothertogdom aan een geadresseerde die in Luxemburg verblijft, zal een forfaitaire som van 138 euro aanrekenen.

Vast tarief

Voor iedere akte is een vaste som van 60 € verschuldigd.

Daarnaast kan de deurwaarder aanspraak maken op:

• verplaatsingskosten of andere voorgeschoten kosten;
• 1/4de van het vast tarief per kopie die wordt betekend;
• eventueel een vergoeding voor het verrichten van opsporingen;
• eventueel een vergoeding voor dossierkosten.

Evenredige vergoeding ten laste van de schuldenaar

Wanneer de deurwaarder mandaat gekregen heeft om een geldelijke schuldvordering te innen bij de schuldenaar op grond van een gerechtelijke beslissing, een akte of een uitvoerbare titel, is hij gerechtigd een vergoeding aan te rekenen die als volgt berekend wordt:

• 3% tot aan 2.500 €;
• 2% van 2.501 € tot 5.000 €;
• 1% van 5.001 tot 10.000 €;
• 0,5 % boven de 10.001 €;

Deze variabele vergoeding wordt berekend op de sommen die effectief geïnd zijn.

Het dragen van de kosten

De last van de kosten verschilt naargelang de gerechtsdeurwaarder optreedt buiten iedere gerechtelijke procedure (1), naar aanleiding van een gerechtelijke procedure (2) of voor een uitvoering (3).

Los van een gerechtelijke procedure

In het geval van een minnelijke invordering of het opstellen van een proces-verbaal van vaststellingen niet opgedragen door de rechter komen de deurwaarderskosten ten laste van de verzoeker.

In het kader van een gerechtelijke procedure

De deurwaarderskosten voor interventies in het kader van een gerechtelijke procedure, zoals betekeningskosten of de kosten van een proces-verbaal van vaststelling op verzoek van de rechter, worden voorgeschoten door de verzoeker. In regel veroordeelt de rechtbank de verliezende partij tot de kosten, inclusief de deurwaarderskosten. Maar het is mogelijk dat de rechtbank hiervan afwijkt en iedere partij tot diens eigen kosten veroordeelt.

In het kader van een gedwongen uitvoering

De kosten van een gedwongen uitvoering komen ten laste van de schuldenaar. In het geval dat de schuldenaar onvermogend is, draagt de schuldeiser de kosten.

4. Tucht en aansprakelijkheid van de gerechtsdeurwaarder

Het beroep van gerechtsdeurwaarder is strikt gereglementeerd en de deurwaarder dient zich te houden aan een beroepsdeontologie. De controle hierop ligt in handen van de Openbaar Aanklager.

Wat de aansprakelijkheid van de gerechtsdeurwaarder betreft kan men een onderscheid maken tussen de aansprakelijkheid ten aanzien van zijn cliënt (1) of ten aanzien van de schuldenaar (2)

De aansprakelijkheid van de gerechtsdeurwaarder ten aanzien van zijn cliënt

De gerechtsdeurwaarder wordt contractueel gemandateerd door zijn cliënt en is verbintenisrechtelijk aansprakelijk voor de uitoefening van het mandaat.

Zo is de deurwaarder ten aanzien van zijn cliënt tot verschillende verbintenisrechtelijke verplichtingen gehouden:

• Zorgplicht, verplichting tot zorgvuldigheid en waakzaamheid: de deurwaarder dient zijn opdracht correct uit te voeren. Hij mag geen blijk geven van slordigheid bij de uitvoering van zijn opdracht (bij voorbeeld, een akte te laat betekenen). Hij is aansprakelijk in geval van afwezigheid van uitvoering, gebrekkige of laattijdige uitvoering.
• Verplichting tot raadgeving: de deurwaarder dient zijn cliënt alle nuttige inlichtingen te verschaffen en hem de procedure die het meest geschikt is voor het beoogde doel aan te raden.
• Verplichting van rechtmatigheid van de procedurele stukken: de deurwaarder dient absoluut volledig doeltreffende akten af te leveren. Het betreft hier een resultaatsverbintenis waarvan de deurwaarder zich niet kan ontheffen door enig verwijt aan het adres van zijn cliënt.

De aansprakelijkheid van de gerechtsdeurwaarder ten aanzien van de schuldenaar

De gerechtsdeurwaarder staat in voor het evenwicht tussen en het respect voor de rechten van zowel de schuldeiser als de schuldenaar. Zo geldt zijn algemene verplichting tot informatie, zorgplicht, verplichting tot zorgvuldigheid eveneens ten aanzien van de schuldenaar aangezien de gerechtsdeurwaarder ook de rechten van de geadresseerde, meer bepaald in het geval van een betekening, dient te eerbiedigen. De schuldenaar die meent benadeeld te zijn door het optreden van een gerechtsdeurwaarder kan schadevergoeding vorderen bij de Openbaar Aanklager.