Onder welke voorwaarden kunnen uitvoeringsmaatregelen worden genomen tegen een schuldenaar?

Tenuitvoerleggingsprocedures (in het Schotse recht diligences genoemd) kunnen worden ingesteld op basis van rechterlijke beslissingen (decrees) en geregistreerde schuldltitels (documents of debt).

Een decree is een rechterlijke beslissing in een burgerlijke zaak. Onder deze categorie vallen bijvoorbeeld dwangbevelen (summary warrants) die worden afgegeven voor de inning van belastingen en rechterlijke beslissingen in burgerlijke zaken van rechters buiten Schotland.

Een document of debt of schuldtitel is doorgaans een document dat met het oog op tenuitvoerlegging is geregistreerd in de Books of Council and Session (register van authentieke akten) of het register van het Sheriff Court (districtsrechtbank). (Overeenkomsten waarin de partijen instemmen met tenuitvoerlegging om de vordering te innen als de verplichting niet wordt nagekomen zonder dat daarvoor tussenkomst van een rechter vereist is, worden aangemerkt als uitvoerbare schuldtitels. Huurovereenkomsten voor handelspanden worden meestal voor dit doeleinde geregistreerd. Bepaalde leenovereenkomsten kunnen ook als zodanig worden geregistreerd. Wisselbrieven, behoorlijk geprotesteerd wegens gebrek aan betaling, worden eveneens aangemerkt als uitvoerbare titels.

De schuldenaar wordt in kennis gesteld van een rechterlijke beslissing of van het voornemen van de schuldeiser om een schuldtitel te gebruiken voor gedwongen tenuitvoerlegging door middel van betekening van een betalingsbevel (charge for payment).

In algemene bewoordingen is dit een document dat wordt betekend door een gerechtsdeurwaarder (messenger-at-arms of sheriff officer), die de schuldenaar aanmaant tot betaling binnen veertien dagen.

Er kan pas beslag (attachment) worden gelegd op fysieke roerende zaken of inkomen nadat deze termijn van veertien dagen is verstreken. Alleen in gevallen waarin de schuld ingevorderd kan worden door middel van een dwangbevel (summary warrant) kan de gedwongen tenuitvoerlegging in Schotland plaatsvinden na kennisgeving van de inhoud van het betalingsbevel door de betekening ervan.

Beslag (arrestment) op geld (met uitzondering van inkomen) en andere roerende zaken van de schuldenaar die zich in de handen van een derde bevinden, kan echter worden uitgevoerd zonder dat een voorafgaand betalingsbevel vereist is, op grond van een rechterlijke beslissing (decree) of schuldtitel, met uitzondering van dwangbevelen voor onbetaalde belastinggelden. Een beschikkingsverbod (inhibition), waarbij de verkoop van onroerend erfgoed (heritable property) van de schuldenaar wordt verboden, kan worden afgegeven op grond van een rechterlijke beslissing of schuldtitel, met uitzondering van een dwangbevel, zonder de noodzaak van voorafgaand betalingsbevel.

Als een rechterlijke beslissing is uitgevaardigd bij vonnis in een vorderingsprocedure en de verweerder (de schuldenaar) heeft geen verweer ingediend, of de verweerder wenst beroep in te stellen tegen de beslissing of deze te laten herroepen, dan moet de verweerder de eiser (de schuldeiser) of de vertegenwoordiger van de eiser (zijn advocaat) in kennis stellen van zijn voornemen. De schuldeiser is er in dat geval aan gehouden om te verzekeren dat geen tenuitvoerlegging plaatsvindt na deze kennisgeving en voordat het beroep is gehoord door de rechter. Een gerechtsdeurwaarder (d.w.z. een messenger-at-arms of sheriff officer) mag daarom aannemen dat de rechterlijke beslissing die hem is overhandigd voor tenuitvoerlegging niet onderworpen is aan een vorm van hoger beroep, tenzij hij op de hoogte wordt gesteld van het tegendeel.

1. DE SCHULDEISER MOET BESCHIKKEN OVER EEN EXECUTORIALE TITEL DIE BLIJK GEEFT VAN EEN VASTSTAANDE, OPEISBARE VORDERING DIE UITVOERBAAR IS VERKLAARD

WAT IS EEN EXECUTORIALE TITEL?

Artikel 221 van de Schotse wet inzake insolventie- en tenuitvoerlegging van 2007 (Bankruptcy and Diligence etc. (Schotland) Act 2007) bepaalt de betekenis van de begrippen 'decree' en 'document of debt' en geeft daarmee als het ware een volledige lijst van executoriale titels:

Onder 'decree' (rechterlijke beslissing) wordt verstaan:

• (a) een beslissing van het Court of Session (het hoogste gerecht voor civiele zaken in Schotland), het High Court of Justiciary (het hoogste gerecht voor strafzaken in Schotland), of een Sheriff (districtsrechter in eerste aanleg);
• (b) een beslissing van het Court of Teinds (bijzonder gerecht met bevoegdheid in kerkrechtelijke zaken);
• (c) een dwangbevel (summary warrant);
• (d) een beslissing in een burgerlijke zaak buiten Schotland door een gerecht, gerechtshof of scheidsgerecht die op grond van een wettelijke bepaling uitvoerbaar is in Schotland;
• (e) een beschikking of beslissing die op grond van een wettelijke bepaling uitvoerbaar is alsof het een door de rechter (Sheriff) uitvoerbaar verklaard arbitraal vonnis betrof;
• (f) een bevel in een strafzaak voor tenuitvoerlegging volgens de civielrechtelijke procedure;
• (g) een beschikking op grond van artikel 114 van de Schotse wet inzake publiekrechtelijke vennootschappen (Companies Clauses Consolidation (Scotland) Act 1845 (c.17));
• (h) een beslissing op grond van artikel 46 van de wet inzake havens, kades en pieren (Harbours, Docks and Piers Clauses Act 1847 (c.27)); of
• (i) een dwangbevel in de zin van artikel 33 (2) van de wet inzake onderhoudsverplichtingen voor kinderen (Child Support Act 1991 (c. 48)).

Onder 'document of debt' (schuldtitel) wordt verstaan:

• (a) een document dat met het oog op tenuitvoerlegging is geregistreerd in de Books of Council and Session (register van authentieke akten) of het register van het Sheriff Court (districtsrechtbank).
• (b) een wisselbrief waarop door een notaris protest is aangetekend; of
• (c) een document of een schikking die wettelijk uitvoerbaar is verklaard in Schotland op grond van artikel 13 van de Britse wet inzake burgerlijke rechtspraak en vonnissen (Civil Jurisdiction and Judgements Act 1982 (c.27)).

WAT IS EEN VERKLARING VAN UITVOERBAARHEID?

Alle rechterlijke beslissingen die worden uitgevaardigd als vonnissen en alle uittreksels van geregistreerde akten zijn voorzien van een korte formule die het document uitvoerbaar verklaart ('warrant for lawful execution hereon'). De volgende drie citaten uit wetsbepalingen geven precies aan welke tenuitvoerleggingsmaatregelen zijn toegestaan, nadat deze verklaring van uitvoerbaarheid is afgegeven.

Artikel 87 van de Debtors (Scotland) Act 1987 (wet inzake schuldenaars in Schotland) verbindt de volgende rechtsgevolgen aan de verklaring van uitvoerbaarheid van rechterlijke beslissingen en andere documenten:

(1) Elk uittreksel van een rechterlijke beslissing inzake de betaling van een geldsom, , uitgesproken door:

• (a) het Court of Session (hoogste gerecht voor burgerlijke zaken in Schotland)
• (b) het High Court of Justiciary (hoogste gerecht voor strafzaken in Schotland)
• (c) het Court of Teinds (bijzonder gerecht met bevoegdheid in kerkrechtelijke zaken in Schotland)

zal een verklaring bevatten in de vorm die is voorgeschreven door de Act of Sederunt (procesregels voor burgerlijke zaken) of, naargelang de omstandigheden van het geval, de Act of Adjournal (procesregels voor strafzaken).

(2) De in lid (1) genoemde verklaring geldt als toestemming voor:

• (a) in verband met een gewone schuld: de uitvaardiging van een bevel aan de schuldenaar om binnen een daarin vermelde termijn de in de rechterlijke beslissing vermelde geldsom te betalen, vermeerderd met de eventueel toepasselijke rente daarop, en, indien deze betaling niet binnen de genoemde termijn wordt voldaan, dat er beslag zal volgen op loon en op goederen van de schuldenaar, en, indien noodzakelijk voor de uitvoering van de beslaglegging, voorzien van opening van afgesloten en vergrendelde plaatsen;
• (b) in verband met een gewone schuld: beslag -andere dan loonbeslag- op het inkomen van de schuldenaar in handen van de werkgever; en
  (ba) in verband met een gewone schuld: de oplegging van een beschikkingsverbod aan de schuldenaar;
• (c) indien de rechterlijke beslissing geheel of gedeeltelijk bestaat uit een dwangbevel voor onderhoudsverplichtingen, beslaglegging overeenkomstig Deel III van deze Wet.

Artikel 7 lid 1 van de Sheriff Courts (Scotland) Extracts Act 1892 (wet inzake rechterlijke beslissingen van Sheriff Courts in Schotland) verbindt de volgende rechtsgevolgen aan de verklaring van uitvoerbaarheid:

de genoemde verklaring geldt als toestemming voor:

• (a) in verband met een gewone schuld in de zin van de Debtors (Scotland) Act 1987, de uitvaardiging van een bevel aan de schuldenaar om binnen een daarin vermelde termijn de in de rechterlijke beslissing vermelde geldsom te betalen, vermeerderd met de eventueel toepasselijke rente daarop, en, indien deze betaling niet binnen de genoemde termijn wordt voldaan, beslagl op inkomen en op goederen van de schuldenaar, en, indien noodzakelijk voor de uitvoering van de beslaglegging, de opening van afgesloten en vergrendelde plaatsen;
• (b) in verband met een gewone schuld in de zin van de Debtors (Scotland) Act 1987: beslaglegging anders dan beslaglegging op het inkomen van de schuldenaar in handen van de werkgever;
  (ba) in verband met een gewone schuld in de zin van de Debtors (Scotland) Act 1987, de oplegging van een beschikkingsverbod aan de schuldenaar;
• (c) indien de rechterlijke beslissing geheel of gedeeltelijk bestaat uit een dwangbevel voor onderhoudsverplichtingen in de zin van de Debtors (Scotland) Act 1987, beslaglegging overeenkomstig Deel III van deze Wet.

Artikel 3 van de Writs Execution (Scotland) Act 1877 (c.40) (wet inzake tenuitvoerlegging in Schotland) bepaalt het volgende in verband met de verklaring van uitvoerbaarheid die toestemming geeft voor uitvoeringsmaatregelen:

De verklaring [van uitvoerbaarheid] die wordt ingevoegd in een document dat is geregistreerd in de Books of Council and Session (register van authentieke akten) of in het register van een Sheriff Court (districtsrechtbank) waarin de verplichting tot betaling van een geldsom is vastgelegd geldt als toestemming voor:

• (a) in verband met een gewone schuld in de zin van de Debtors (Scotland) Act 1987, de uitvaardiging van een bevel aan de schuldenaar om binnen een daarin vermelde termijn de in de rechterlijke beslissing vermelde geldsom te betalen, vermeerderd met de eventueel toepasselijke rente daarop, en, indien deze betaling niet binnen de genoemde termijn wordt voldaan, beslagl op inkomen en op goederen van de schuldenaar, en, indien noodzakelijk voor de uitvoering van de beslaglegging, de opening van afgesloten en vergrendelde plaatsen;
• (b) in verband met een gewone schuld in de zin van de Debtors (Scotland) Act 1987 (wet inzake schuldenaars in Schotland): beslag -andere dan loonbeslag op het inkomen van de schuldenaar-, in handen van de werkgever; en
  (ba) in verband met een gewone schuld in de zin van de Debtors (Scotland) Act 1987, de oplegging van een beschikkingsverbod aan de schuldenaar;
• (c) indien het document geheel of gedeeltelijk bestaat uit een dwangbevel voor onderhoudsverplichtingen in de zin van de Debtors (Scotland) Act 1987, beslaglegging overeenkomstig Deel III van deze Wet.

2. BIJKOMENDE VOORWAARDEN ALS DE EXECUTOIRE TITEL EEN VONNIS IS

Zoals hierboven is uitgelegd, moet de eiser zich ervan verzekeren dat tegen de rechterlijke beslissing geen beroep of herroeping is ingesteld wanneer hij de tenuitvoerlegging opdraagt.

Hierboven is ook vermeld dat voorafgaande kennisgeving van de rechterlijke beslissing (door middel van betekening van een betalingsbevel) vereist is voordat een beslagmaatregel (arrestment) of beschikkingsverbod (inhibition) wordt uitgevaardigd, tenzij de beslissing een dwangbevel (summary warrant) is.

Zoals eerder is opgemerkt, moet echter eerst een betalingsbevel worden betekend aan de schuldenaar en geldt een wachttijd ('days of charge') van doorgaans 14 dagen, voordat beslag kan worden gelegd op roerende zaken of inkomen op grond van een rechterlijke beslissing of schuldtitel.

3. TERMIJN VOOR TENUITVOERLEGGING

Volgens het Schotse recht verjaren verplichtingen na afloop van een termijn van vijf jaar als gedurende deze periode geen relevante vordering is ingesteld. Deze verjaringstermijn geldt echter niet voor de verplichting om gehoor te geven aan een rechterlijke beslissing, arbitraal vonnis of een beschikking van een gerechtshof, of een andere verplichting die bestaat uit, of wordt aangetoond door, een authentieke akte naar Schots recht met afdoende bewijskracht (probative writ). Dit betekent dat alle verplichtingen op grond van rechterlijke beslissingen en schuldtitels (d.w.z. de executoriale titels zoals omschreven in artikel 221 van de wet van 2007) als uitvoerbaar worden beschouwd gedurende de volledige verjaringstermijn van twintig jaar op grond van het gemeen recht.

Een betalingsbevel (charge for payment of money) blijft twee jaar geldig. Een beslag (waarbij een inventaris wordt opgemaakt van roerende zaken door een gerechtsdeurwaarder (messenger-at-arms of sheriff officer), als voorbereiding op de verplaatsing ervan naar een openbare veilingruimte) dat wordt uitgevoerd na de betekening van een betalingsbevel heeft een geldigheidsduur van zes maanden. Deze termijn kan echter worden verlengd op verzoek aan de rechter (de sheriff).

Wat kan ik doen in afwachting van de afgifte van een executoriale titel?
Kan ik gebruik maken van bewarende maatregelen?

Tenuitvoerlegging vindt plaats op grond van een ingestelde vordering of in uitvoering van een rechterlijke beslissing (of een schuldtitel). Tot het moment waarop de rechterlijke beslissing uitvoerbaar wordt verklaard (d.w.z. wanneer de griffier het document met het vonnis afgeeft met een formule van tenuitvoerlegging), kan de schuldeiser overwegen om de rechter te verzoeken om bewarende maatregelen ('diligence on the dependence', tenuitvoerlegging bij voorraad).

1. VOORWAARDEN VOOR DE UITVOERING VAN EEN BEWARENDE MAATREGEL

De bewarende maatregelen worden geregeld in de Schotse wet inzake insolventie- en tenuitvoerleggingsprocedures van 2007 (Bankruptcy and Diligence etc. (Scotland) Act 2007). Deel 6 van deze wet regelt uitvoerend beslag (arrestment) en het beschikkingsverbod (inhibition) en deel 7 regelt de nieuwe (en mogelijk tot nu toe nog niet gebruikte) procedure voor voorlopig beslag (interim attachment).

De schuldeiser (of zijn advocaat) moet de rechter verzoeken om toestemming voor het nemen van bewarende maatregelen. Wordt deze toestemming verleend door het Court of Session, dan kan alleen een gerechtsdeurwaarder van deze rechtbank (een messenger-at-arms) de toegestane bewarende maatregelen uitvoeren. Als de toestemming wordt verleend door een Sheriff Court, dan worden de maatregelen uitgevoerd door een gerechtsdeurwaarder van dat gerecht (een sheriff officer).

De toestemming voor bewarende maatregelen is alleen mogelijk voor vorderingen die de betaling van een geldsom betreffen, uitgezonderd de betaling van kosten. Om deze maatregelen kan worden verzocht bij het Court of Session (hoogste burgerrechtelijke instantie) en bij alle Sheriff Courts (districtsrechtbanken), ongeacht de waarde van de vordering.

De maatregelen moeten worden aangevraagd in een speciaal verzoekschrift. Het verzoek kan worden ingewilligd en uitgevoerd zonder voorafgaande kennisgeving aan de schuldenaar, als (a) de schuldeiser het bestaan van zijn vorderingsrecht prima facie kan aantonen; (b) er een reëel en wezenlijk risico bestaat dat de tenuitvoerlegging van een uitspraak ten gunste van de schuldeiser teniet zal worden gedaan of benadeeld zal worden omdat (i) de schuldenaar insolvent is of dreigt te worden; of (ii) het waarschijnlijk is dat de schuldenaar al zijn vermogen of een deel daarvan zal verwijderen, vervreemden, zal bezwaren, verbergen of anderszins van de hand zal doen. De bewijslast om aan te tonen dat toestemming voor de maatregelen gerechtvaardigd is, rust op de schuldeiser. Als de rechter toestemming geeft zonder dat het verzoek eerst behandeld is in een hoorzitting, dan wordt een hoorzitting achteraf gehouden waarin eventuele bezwaren of beperkingen worden behandeld. De schuldeiser moet in dat geval de datum van de zitting kenbaar maken aan de schuldenaar en eventuele andere personen die door de rechter als belanghebbenden worden aangemerkt.

Het beginsel dat rechterlijke toestemming vereist is voor alle bewarende maatregelen is vandaag de dag vast verankerd in het Schotse recht.

2. Soorten bewarende maatregelen

Beslaglegging

Beslaglegging is de tenuitvoerleggingsprocedure waarbij beslag wordt gelegd op roerende goederen die niet in het bezit zijn van de schuldenaar zelf, hetzij in gerechtelijke zekerheidsstelling van een vermeende of gevestigde schuld, of in uitvoering van de rechterlijke beslissing die de schuld juridisch vaststelt. De tenuitvoerleggingsprocedure wordt gebruikt tegen alle categorieën van roerende goederen van de schuldenaar die in handen zijn van een derde, met als uitzondering het inkomen in handen van de werkgever van de schuldenaar waarop de speciale processen van beslaglegging op inkomen en beslaglegging inzake huidige onderhoudsverplichtingen van toepassing zijn. Indien gebruikt als beschermende maatregel, wordt de tenuitvoerleggingsmaatregel beslaglegging op grond van een ingestelde vordering genoemd.

Het schema van een beslaglegging op grond van een ingestelde vordering heeft een voorgeschreven vorm. Het moet door een gerechtsdeurwaarder worden betekend: of door een messenger-at-arms, indien het bevel door het Court of Session is afgegeven, of een sheriff officer in sheriff rechtzaak. De vorm beschrijft het bevel en verschaft precieze instructies aan de arrestee (derde). Het vermeldt het totale bedrag waarop beslag wordt gelegd, overeenkomstig de formule: "beslag in uw handen (i) de geldsom van (bedrag), boven het Beschermde Minimum Saldo, indien van toepassing, meer of minder, dat u schuldig bent aan (naam van de schuldenaar) of enig andere persoon in zijn [of haar of hun] naam; en (ii) alle roerende goederen in uw handen die betrekking hebben op of van die (schuldenaar) zijn, blijven in uw handen totdat ze worden betaald aan (schuldeiser) of tot nader bevel van de rechtbank."

De arrestee (derde) wordt verder meegedeeld dat "u moet tevens, binnen een termijn van 3 weken vanaf de dag waarop het beslag wordt uitgevoerd, aan de schuldeiser de aard en waarde van de fondsen en/of roerende goederen waarop beslag is gelegd kenbaar maken. Deze kennisgeving moet in de vorm zoals vastgelegd... Het niet naleven kan resulteren in een financiële boete krachtens paragraaf 73G van de Debtors (Schotland) Act (Wet inzake schuldenaars in Schotland) en kan tevens als obstructie van de rechtsgang worden beschouwd."

Indien de beslagleggende schuldeiser er vervolgens in slaagt om een definitieve rechterlijke beslissing ten gunste van de schuldeiser te verkrijgen, moet de schuldeiser, zo snel als redelijkerwijs mogelijk is, de arrestee (derde) een afschrift van die definitieve rechterlijke beslissing betekenen. Dit formulier (dat door de schuldeiser of de advocaat van de schuldeiser, in plaats van door de deurwaarder, wordt ondertekend) bevat een belangrijke instructie voor de bank - die deel uitmaakt van de belangrijke hervormingen van de beslaglegging die in 2009 in werking zijn getreden: "U bent nu verplicht om aan de schuldeiser bij het verstrijken van de termijn van 14 weken vanaf deze datum (of eerder indien een mandaat [toegekend door de schuldenaar] u toestemming geeft om dit te doen) het laagste van - (a) de geldsom waarop beslag is gelegd; (b) de geldsom die u aan de schuldenaar verschuldigd bent; of (c) de geldsom ... berekend overeenkomstig paragraaf 73K(c) van de Debtors (Schotland) Act 1987 vrij te geven." Deze geldsom, (b), is het totaal van de (i) hoofdsom; (ii) de gerechtelijke kosten ten laste van de schuldenaar; (iii) de kosten van het uitvoeren van de beslaglegging; en (iv) rente over de hoofdsom. Onder bepaalde omstandigheden kan het ook mogelijk zijn om de rente over de kosten van het uitvoeren van de beslaglegging terug te vorderen.

Beschikkingsverbod

Beschikkingsverbod is een persoonlijk verbod tegen de schuldenaar om "al het land en roerend erfgoed waarin u een belang heeft [of dit kan beperkt zijn tot een specifiek stuk land en roerend erfgoed dat voldoende geïdentificeerd moet worden] te verkopen, vervreemden, belasten of anderszins aan te tasten ten nadele van" de schuldeiser. Het schema van het beschikkingsverbod zal aan de schuldenaar worden betekend door een messenger-at-arms, indien de vordering wordt behandeld in het Court of Session of door een sheriff officer indien het een ingestelde vordering betreft in een sheriff rechtbank. Het beschikkingsverbod treedt in werking bij registratie in het Registers of Scotland van de uitgifte van het schema van het beschikkingsverbod en een tenuitvoeringlegging (dwz. verklaring van betekening) van het beschikkingsverbod.

De goederen die aan beschermende maatregelen onderhevig kunnen zijn, zijn dus het onroerend erfgoed van de schuldenaar en het geld of roerende goederen die derden verschuldigd zijn aan de schuldenaar. Alhoewel op de roerende goederen in het bezit van de schuldenaar beslag kan worden gelegd door middel van de nieuwe maatregel van voorlopig beslag, wordt hier echter door schuldeisers zelden gebruikt van gemaakt.

Goederen die aan een vonnis onderworpen kunnen worden

Hierboven is vermeld hoe, volgend op een beslaglegging op grond van een ingestelde vordering, het daaropvolgend verkrijgen van een rechterlijke beslissing uitvoering aan de beslaglegging geeft alsof het een beslaglegging in uitvoering betrof, door de arrestee (dwz. een derde) te verplichten om de geldsom waarop beslag is gelegd aan de schuldeiser te betalen.

Al het roerend erfgoed van de schuldenaar kan worden verondersteld aan een vonnis onderworpen te zijn, na registratie van een beschikkingsverbod. Er is echter geen wet van kracht die het mogelijk maakt voor een schuldeiser om de verkoop van het onroerend erfgoed van een schuldenaar door middel van een tenuitvoerleggingsprocedure af te dwingen.

Na betekening van een betalingsbevel kan op de niet-vrijgestelde roerende goederen van een schuldenaar beslag worden gelegd en kunnen deze geveild worden. Speciale procedures zijn van toepassing indien de goederen worden bewaard in een woonhuis en een uitzonderlijk bevel tot bewarende maatregelen door de rechtbank zou moeten worden uitgegeven. De Debt Arrangement and Attachment (Scotland) Act 2002 (Schotse wet inzake schuldregeling en beslaglegging) regelt de gehele procedure voor beslaglegging.